Klimaatrichtdatums van 2050 of 2100 liggen ver weg en bevorderen uitstelgedrag. Wat gebeurt de komende 5 tot 10 jaar? Want de leefomgeving verandert snel, maar het collectieve en bestuurlijke gedrag niet of nauwelijks.

In deel 1 komt de snel veranderende leefomgeving aan bod. Deel 2 kijkt naar de oorzaken, de Nederlandse situatie en wat er nog aan te doen valt.

Transport: grensoverschrijdend

Zoals op het gebied van transport. Bedrijven verbreken hun eerdere belofte tijdens corona om minder zakelijk te vliegen. Ook vliegvakanties blijven populair. Terwijl het intensieve vliegverkeer in strijd is met tal van klimaat- en milieuwetten.

Overheidsbedrijf Schiphol is een enorme gifverspreider. Vliegen veroorzaakt natuur- en gezondheidsschade door lawaai, (ultra)fijnstof, gif en 10% van alle Nederlandse stikstofproductie. En klimaatschade door minimaal 13 Megaton CO2-uitstoot, die dubbel zo schadelijk is bij een hoge vliegroute.

Op de grond zijn er sinds 2019 bijna 500.000 auto’s bijgekomen met thans 1 auto per 2 inwoners. In totaal rijden ruim 10 miljoen bestel-, vracht- en personenauto’s in dit minilandje. Gevolg: recordfiles plus een verder afnemende leefomgeving door de giftige asfaltproductie (o.a. benzeen), stikstof, fijnstof, CO2 en lawaai.

Uitstelgedrag onderdrukt urgentie

Zes andere zorgelijke feiten wachten op actie: 

1. Nederland leeft ruim boven haar stand met een consumptievoetafdruk van minimaal driemaal het nationale grondoppervlakte, 30 procent boven het Europees gemiddelde. En draagt zo bovenmatig bij aan de stijgende hoeveelheid CO2 in de lucht, uitgedrukt in parts per million (ppm).

2. Ook door de grootste veedichtheid ter wereld; jaarlijks worden 640 miljoen dieren geslacht.

3. De intensieve veeteelt, de zware industrie en de transportsector maken dit kleine land veruit de grootste stikstofproducent van Europa met alle schade voor de gezondheid en de natuur.

4. De natuur in Zuid-Holland is in gevaar, aldus de Ecologische Autoriteit. Waarom dan op 6 meter onder NAP kiezen voor nog meer industrie, woningen en verkeer? Terwijl Zuid-Holland van alle provincies al jaren het grootste natuurtekort heeft?  

5. Waterleidingbedrijven in o.a. Zuid-Holland slaan alarm om snel naderende tekorten aan schoon drinkwater door verspilling, verzilting en vervuiling.

6. Anders dan de officiële CO2-registratie met alle trucages telt de 19 Megaton CO2-uitstoot van biomassastook (dat komt overeen met de CO2-uitstoot van alle kolencentrales) voor het klimaat wél mee voor de wereldwijde opwarming. Terwijl de overheid 22 Megaton wil besparen tot 2030?

50 jaar oorzaak en gevolg

De vijftig jaar oude alarmerende publicaties van de oliebedrijven (!) Esso en Shell, maar ook het rapport ‘Grenzen aan de Groei’ van de Club van Rome meldden het te hoge gebruik van grondstoffen en de toen al historisch hoge CO2-concentratie van 320 ppm.

De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer (blauwe lijn) neemt sinds het industriële tijdperk snel toe door menselijk handelen (grijze lijn).

Inmiddels is wereldbevolking verdubbeld, de wereldeconomie verviervoudigd en het handelsverkeer vertienvoudigd. De wereldwijde biodiversiteit op land en in het water is in die periode meer dan 60% gedaald en de CO2-concentratie is 30% gestegen tot 420 ppm.

Daarom moeten we versneld af van alle fossiele verbrandingsuitstoot, inclusief hout- en biomassastook. En zeker van het dominante denken, produceren en consumeren vanuit een natuurvernietigend en klimaatopwarmend economisch groeimodel.

Desondanks blijft de overheid jaarlijks tientallen miljarden aan subsidies verspillen aan fossiele brandstoffen en de fossiele economie. Terwijl elke euro extra in de verbrandingseconomie de mens-, natuur- en klimaatschade extra doet stijgen?

De mens kan niet (over)leven bij structureel hogere temperaturen of zonder voldoende biodiversiteit en schoon water. Dit besef ontbreekt anno 2023 nog steeds in het politieke en economische bestel. Terwijl de natuur uitstekend verder kan zonder de mens, ook in Nederland.

Wordt de mens de volgende dinosaurus?

De miljarden aan fossiele subsidies zijn hard nodig voor de toekomstreddende verbrandingsloze energiebronnen in een natuurinclusieve economie. Hoe dan?

• Vooral investeren in de (volgens IPPC) goedkoopste, simpelste en meeste effectieve klimaatoplossingen: zon, wind, energiebesparing, de uitstoot van methaan terugdringen en meer natuurlijke CO2-opslag. Daarvoor is grootschalige natuurbescherming nodig van o.a. bossen, nat veen (o.a in Zuid-Holland) en zeeën.
• Grenzen stellen aan het huidige ‘feestje’ van de overconsumptie.
• Grenzen stellen aan alle fossiele transporten en bedrijven, te beginnen met vliegen.
• Meer lokale biologische voedselvoorziening met minder vlees of sterk bewerkt voedsel.
• Geen verspilling en wegwerpspullen, hergebruik wordt de norm in ieder ontwerp.
• Ego en overdaad ontmoedigen, samen delen en bescheidenheid bevorderen.
• Meer focus op de brede welvaart voor iedereen in een verbeterde leefomgeving.

Overheden blijven echter hangen in de vorige eeuw. En ondermijnen tevens de rechtsstaat om producenten en consumenten te veel CO2-, stikstof- en vervuilingsruimte te blijven geven. Allemaal tegen beter weten in en ten koste van mens, natuur en klimaat.

Door het uitstellen van de vereiste economische en maatschappelijke maatregelen zullen de noodzakelijke stappen om in Nederland te kunnen (over)leven steeds ingrijpender en kostbaarder gaan worden, vooral voor de allerjongsten.