Volgens de overheid bedroeg eind 2018 de uitstoot van broeikasgassen 189 Megaton, een daling van 14,5 % sinds 1990 (222 Megaton). Maar diezelfde overheid maakt structureel gebruik van rekentrucs om de uitstoot van kooldioxide veel lager te doen lijken dan het in werkelijkheid is.

Biogene energie verlaagt de CO2-uitstoot vooral op papier

Naast zon en wind is er ‘groene’ energie waarvan de opwekking wél bijdraagt aan extra CO2-uitstoot. Zoals de energie, geleverd door biomassacentrales of van kolencentrales die hout bijstoken. Of energie die vrijkomt bij afvalverwerkers die organisch afval als groen- en plantenresten, maar ook modder en hout vergisten, vergassen of verbranden. Biogene CO2, zoals CE Delft dat noemt.

Op papier gaat het hier om ‘klimaatneutrale’ energie, want al deze grondstoffen zijn van plantaardige, natuurlijke origine. De redenering daarbij is dat planten en bomen na verloop van tijd gewoon terug groeien en de nodige CO2 weer uit de atmosfeer opnemen voor hun groei.

De kritiek richt zich op het tempo waarin biogene CO2 de atmosfeer in wordt geblazen, die al snel hoger is dan planten en bomen in hun groei kunnen bijhouden. Jaar in jaar uit gaat het om enorme hoeveelheden CO2.

Alleen de Nederlandse vuilverwerkers brengen zo, volkomen legaal, net zo veel CO2 de atmosfeer in als een middelgrote kolencentrale aan kooldioxide uitstoot. Terwijl ze maar de helft van hun CO2-uitstoot hoeven te rapporteren voor de klimaatdoelen.

Afvalverwerking Rijnmond

Meer tegenstrijdigheden in het klimaatbeleid

Het woord ‘klimaatneutraal’ klinkt als een mooi streven. Maar de CO2-omstoot moet niet gelijk blijven op het huidige veel te hoge niveau, maar juist fors omlaag.

Het wegcijferen van een groot deel van de CO2-uitstoot van vliegtuigen en vaartuigen maakt de CO2-uitstoot op papier veel lager dan in werkelijkheid.

De recentste rekentruc is het structureel meetellen van tijdelijke omstandigheden. Zoals de wegens een defect vanaf januari 2020 stilgezette kolencentrale op de Maasvlakte (3 Megaton per jaar). En de tijdelijk lagere uitstoot door de coronacrisis.

De grootste CO2-producenten, die al tientallen jaren weigeren hun uitstoot substantieel te verlagen, krijgen in het klimaatplan geld toe. Zoals de met miljarden gesubsidieerde CO2-opslag voor de zware industrie. Waaronder het bedrijf met de allergrootste CO2-uitstoot door kolenstook, Tata Steel in IJmuiden met de gekoppelde hoogovensgascentrale in Velsen (totaal 12 Megaton). Plus de restwarmteplannen van de energie-intensieve industrie uit het havengebied, waaronder Shell (Pernis en Moerdijk) met 8 Megaton.

En waarom kostbare subsidies en coronastaatssteun geven aan bedrijven zonder voorwaarden te stellen aan hun energieverbruik en uitstoot?

Energieverbruik en CO2-uitstoot blijven hoog

Het totale energieverbruik in Nederland is sinds 1990 ongewijzigd hoog gebleven op 3.000 PJ. Net als de ‘pure’ CO2-uitstoot zoals zichtbaar in onderstaande grafiek. Meer dan 80% van alle broeikasgassen is kooldioxide.

De CO2-uitstoot is echter inclusief alle CO2-rekentrucs. Zoals de ontbrekende CO2-uitstoot van de afvalverbranding (3 Megaton),  van biomassa(bij)stook (8 Megaton) en van Schiphol BV (minimaal 13 Megaton). De totale uitstoot van alle broeikasgassen per eind 2018 komt zo op 213 i.p.v. 189 Megaton. Vergeleken met 222 Megaton in 1990 is er in 28 jaar tijd dus nauwelijks iets verbeterd. Behalve op papier. Eind 2019 staat de teller op 18%, maar na alle rekentrucs op slechts 7%!

Deels komt de kooldioxidestijging door de bevolkingstoename. Maar ook door de politieke keuze voor de (exportgerichte) groei van energie-intensieve bedrijven, zoals de zware industrie, glastuinbouw en datacenters. Plus de groei in alle vormen van fossiel transport. 

Door de afgenomen kolenstook vanaf  2019 en dankzij de vele CO2-rekentrucs zal het politici misschien net lukken om de wettelijk voorgeschreven 25% CO2-daling per eind 2020 te realiseren. Een deel is echter tijdelijk, terwijl bijna de helft van de daling alleen op papier bestaat.

Voor het klimaat telt alleen de werkelijkheid. Waarom blijven politici dan toch vasthouden aan de huidige economische inrichting van Nederland? Waaronder de ongelimiteerde groei van de consumptie en (export)productie met alle bijbehorende broeikasgassen.

Werkwijze rond CO2 lijkt op werkwijze rond stikstof

Alle rekentrucs met CO2 doen denken aan het stikstofdossier. Door de PAS-regeling werd meer economische groei met meer stikstofuitstoot toegestaan, dan vooraf was beloofd. Economische expansie op de pof en nu met alle ellende van dien. 

Bij de uitstoot van CO2 is de inzet nog groter: het klimaat en het voortbestaan van de mensheid. Het huidige uitstel van de CO2-belasting en de vele rekentrucs zijn verkeerde signalen. Een serieus politiek debat over bio-energie en andere keuzes rond het klimaatbeleid is daarom geboden. Want juist nu ligt er een unieke kans voor een nieuwe aanpak en economische inrichting, waarmee Nederland ook internationaal een voortrekkersrol kan spelen.

Bronvermelding: de inhoud is mede gebaseerd op dit artikel uit Trouw