Na deel 1 over het gebruik van biomassa en kernenergie behandelt deel 2 de praktische situatie en de kosten.

Dit laatste deel van het drieluik toont de alternatieven rond energiebronnen en CO2-besparing met de bijbehorende en broodnodige fundamentele politieke keuzes.

Brandstoftijdperk loopt af

Jaarlijks komt er in Nederland meer vermogen aan duurzame energie bij dan de kerncentrale van Borssele van 485 MW. Waarom probeert de eigenaar van deze kerncentrale nieuwe windparken op zee bij Borssele tegen te houden? Om voorrang af te dwingen op het stroomnetwerk, want anders wordt de prijs van atoomstroom nog hoger.

Bij een tijdelijk overschot aan stroom worden niet de dure en schadelijke kolen-, biomassa- en kerncentrales uitgeschakeld, maar juist de duurzame windmolens en zonneparken. In wiens belang is dat?

Deel 2 laat zien dat kernenergie, net als industriële biomassastook, geen oplossing is maar weer een langdurig en gevaarlijk probleem erbij tegen enorm hoge kosten. De benodigde miljarden aan subsidie kunnen beter naar de echt duurzame oplossingen.

Alternatieven

Voor de warmte van biomassa zijn alternatieven beschikbaar, zoals warmtepompen samen met aqua- of riothermie, grootschalige aardwarmte, isolatie, warmtekoudeopslag en LED-lampen in kassen.

Een andere veelbelovende en eenvoudige techniek voor gebouwen is zomerse warmteopslag met (deels overtollige) zonnestroom in goedkope basaltblokken met teruglevering in de winter. Dit wordt momenteel kleinschalig toegepast in een nieuwbouwwijk en is enorm op te schalen. Bijvoorbeeld warmteopslag in lege kolen- en kerncentrales.

Top 5 CO2-besparingen

De fossiele zware industrie wil waterstof, maar de duurzame variant daarvan is (verre)  toekomstmuziek.

Volgens het IPPC zijn de 5 goedkoopste, simpelste en meest effectieve CO2-besparingsbronnen: grootschalige energiebesparing (zie verderop), zon, wind en bescherming van de natuurlijke CO2-opslag in o.a. bossen en nat veen (in o.a. Zuid-Holland).

Plus het snel terugdringen van alle snel toenemende methaanuitstoot door de intensieve veehouderij, afvalstort en bij de extreem slordige winning van olie- en gas (zie afbeelding).

Methaan is aardgas en vormt een 30 keer sterker broeikasgas dan CO2. Methaan draagt 25% bij aan de opwarming. Deze lekkages zijn in principe snel terug te dringen: een enorme quick-win tegen de opwarming.

Overbodig, te duur, vervuilend, riskant of weinig effectief zijn kolen, olie, schaliegas (vloeibaar gas uit de VS), kernenergie, CO2 technisch uit de lucht halen en industriële CO2-opslag.

En biomassa? Het is al jaren bekend dat Nederland helemaal geen biomassastook nodig heeft. Het is goedkoper en beter voor mens, natuur en het klimaat om versneld afscheid te nemen van maatschappelijk overbodige grootverbruikers van warmte.

Veel meer energie besparen

Het achterliggende probleem van de tijdelijke energietekorten en het tekort aan duurzame energie is het extreem hoge energieverbruik van Nederland. Voorstanders van biomassa en kernenergie willen vooral ‘gewoon’ doorgaan met hun huidige energie-intensieve consumptie en productie, ongeacht de gevolgen voor natuur en klimaat en hun eigen nageslacht.

Hoewel bedrijven al tientallen jaren wettelijk verplicht zijn om energie te besparen als ze dat snel kunnen terugverdienen, wil de overheid deze wet nauwelijks handhaven. En wat blijkt? Bedrijven geven hun winsten liever aan aandeelhouders, dan aan kostenbesparende maatregelen voor het klimaat.

Kansen

De oorlog heeft aangetoond dat het energieverbruik wel snel kan dalen bij hogere fossiele energiekosten. Daardoor daalt tevens de CO2-uitstoot, essentieel om de komende generaties te redden. Want de CO2-uitstoot moet én kan de komende jaren veel sneller omlaag, circa 10% per jaar naar nul uitstoot. Daarna verder naar CO2-negatief om de hoge CO2-concentratie in de lucht te verlagen.

Gelukkig kan het gesubsidieerde energieverbruik van met name de grootste energieslurpende, exportgerichte zware industrie snel afgebouwd worden. Want waarom moet Nederland 8% produceren van alle benzine, diesel en kerosine wereldwijd?  En een kwart van alle Europese kunststoffen?

En de productie van kunstmest dat 5% van al het gas gebruikt? Bovendien zorgt kunstmest voor schade aan de bodem en de biodiversiteit, dus alle reden om hier versneld afscheid van te nemen.

Keuzes

Er zijn meer energiebesparingen mogelijk. Waaronder stoppen met de teelt van snijbloemen, die na het vliegtuigtransport een week later bij het chemisch afval eindigen. Plus stoppen met chemische bedrijven die schadelijke producten maken waar we echt wel zonder kunnen.

Waarom krijgen kassen, de fossiele (zware) industrie, de industriële veehouderij, het (zakelijke) weg- en luchttransport jaarlijks tientallen miljarden belastingkortingen en subsidies? En moet alle mobiliteit onbegrensd blijven?

Waarom krijgen de havenindustrie, AVR en Shell een gratis warmtemonopolie van het Rijk en de provincie Zuid-Holland? De aanleg en het onderhoud van dit fossiele warmtenet WarmtelinQ kost honderden miljoenen aan publiek geld.

Waarom krijgen de WarmtelinQ-bedrijven in ruil voor hun 'duurzame' afvalwater de steeds duurder wordende CO2-vrijstellingen helemaal gratis van de overheid? En dan moeten de inwoners ook nog gaan betalen voor deze ‘duurzame’ warmte?

Aangezien dit hete afvalwater van circa 100 graden voor minder geïsoleerde panden niet vervangen kan worden door duurzame bronnen (die hebben een lagere temperatuur), verlengen deze politieke keuzes de afhankelijkheid van de huidige fossiele zware industrie in Zuid-Holland met tientallen jaren. 

Keren we het schip op tijd?

De grenzen aan de groei worden dagelijks overschreden in dit minilandje. Dat vraagt om fundamentele maatschappelijke keuzes, waaronder het verleggen van de tientallen miljarden aan belastingkortingen en -uitgaven voor fossiele en natuurvernietigende grootverbruikers naar de Top 5 van CO2-besparingen.

Biomassa en kernenergie met alle bijbehorende schade tot in de verre toekomst zijn overbodig en extreem duur t.o.v. haalbare en betaalbare alternatieven.

De komende jaren kan het duurzame aanpassingsproces nog redelijk planmatig en geordend verlopen. Meer uitstel betekent rond 2030 nog veel drastischere ingrepen. Want de wal gaat het dure schip van de fossiele en natuurvernietigende overvloed keren, of we willen of niet.