Uitholling rechtsstaat

Nederland is nog geen Polen of Hongarije, maar de kwaliteit van de democratie en de rechtsstaat neemt wel af. Denk bijvoorbeeld aan de rechtsstatelijke problemen rond de toegang tot het recht, een Openbaar Ministerie dat steeds vaker voor rechter speelt, geweld tegen journalisten, politici die de rechtsstaat aanvallen en aanzetten tot haat en bedreigingen.

Maar ook opvallend veel hoge ambtenaren en kabinetsleden die zich verantwoorden zonder ‘actieve herinneringen’. Politici die vastzitten in een bestuurscultuur zonder de competentie om maatschappelijke problemen echt op te lossen. En kabinetsleden die herhaaldelijk en straffeloos de wet kunnen negeren. Allemaal zaken die leiden tot de uitholling van de democratie en de Trias Politica.

Verder gaat er van alles rechtsstatelijk mis rond de privacy, institutioneel racisme, universele mensenrechten (waaronder asielprocedures) en internationale afspraken, klimaatwetten, coronawillekeur, aardbevingsschade, pulsvisserij, het Koninklijk Huis, de Toeslagenaffaire en de Participatiewet.

En tot slot de rampzalige bestuurlijke omgang met de leefomgeving, wat uiteindelijk iedereen raakt.

Milieuvoorschriften zijn in strijd met de wet

Vanaf 2010 heeft de overheid vele landelijke milieuvoorschriften ingevoerd. Daarmee krijgen bedrijven letterlijk en figuurlijk alle ruimte. Dat veroorzaakt de inmiddels beruchte ‘verdozing’ van het landschap, zoals in Waddinxveen en directe omgeving. Die milieuvoorschriften maken echter bezwaar en beroep onmogelijk. Zo maakt de overheid welbewust alle inwoners monddood.

De Raad van State heeft n.a.v. een Europese uitspraak recentelijk vastgesteld, dat de milieuvoorschriften rond windmolenparken in strijd zijn met de EU-regels, net als in 2019 gebeurde met de onrechtmatige stikstofregels (PAS).

Activiteitenbesluit

Volgens een hoogleraar rechtsgeleerdheid valt het zogenaamde ‘Activiteitenbesluit’ ook onder die onrechtmatige bestuurlijke werkwijze. Daarmee hebben lokale bestuurders en provincies milieuschadelijke activiteiten doorgeduwd. In Waddinxveen zijn dat o.a. beide biomassacentrales in Glasparel en die van het zwembad. Volgens de EU-regels zijn hiervoor milieueffectrapportages (m.e.r.) nodig met de mogelijkheid voor bezwaar en beroep.

Maar een m.e.r. voor één biomassacentrale binnen Glasparel betekent volgens de milieuregels automatisch ook een (niet uitgevoerde) m.e.r. voor heel Glasparel met alle vervuilende vrachtwagens en klimaatopwarmende kassen. Plus alle stapeleffecten met drukkere snelwegen, vliegverkeer, de Nieuwe Vredenburghlaan, de Bentwoudlaan en een steeds groter Wagro-afvalbedrijf.

Bedrijven die in Waddinxveen starten, uitbreiden of afvalstoffen lozen, hoeven met het Activiteitenbesluit in veel gevallen alleen een ‘melding’ te doen, wederom zonder de mogelijkheid voor bezwaar of beroep.

Spannen overheden samen met bedrijven?

De Crisis- en Herstelwet uit 2010 was oorspronkelijk bedoeld om n.a.v. de financiële crisis van 2008 tijdelijk bepaalde overheidsinvesteringen naar voren te halen. De wet wordt sindsdien opvallend vaak ingezet om bouwprojecten bestuurlijk door te drukken met minder of geen inspraakmogelijkheid.

Diezelfde overheid rekt milieunormen zo ver op om vervuilende activiteiten toch alle ruimte te kunnen geven. Bij het maken van inrichtingsplannen kunnen (milieu)modellen, die vervuiling in de toekomst moeten voorspellen, iedere gewenste uitkomst produceren binnen die ruime normen.

Belangenverstrengeling

Naast alle inspraakuitsluitende regelgeving is de vereiste bestuurlijke onafhankelijkheid op milieugebied nagenoeg verdwenen door overheidsbezuinigingen op milieukennis, -controles en -handhaving. Maar ook door de vele ‘dubbele petten’: de belanghebbende is tevens opdrachtgever en betaalt alle 'onafhankelijke' milieuonderzoeken.

Al die politieke keuzes maken het al ruim 10 jaar mogelijk dat bedrijven, lokale en provinciale bestuurders invloed kunnen uitoefenen op bijvoorbeeld het besluit of een m.e.r. nodig is.

Ook in deze regio wordt regelmatig de indruk van belangenverstrengeling gewekt. Het gaat daarbij om het besparen op uitgaven aan het milieu, om het verstrekken van publieke gelden (subsidies) aan ondernemers en/of om puur hogere bedrijfswinsten.

• een nieuwe kippenfarm vlakbij woningen,
• klimaatopwarmende kassen en biomassacentrales in Glasparel
• nog meer kassen en biomassacentrales in Boskoop.
• waar is de betrouwbare overheid?
• een groter afvalbedrijf nabij woonwijken
• gemeente verergert klimaatopwarming

Lees verder over de relatief grote rol van Nederland bij de wereldwijde opwarming en het verlies van biodiversiteit.

Deel 2

Het vervolgartikel gaat over de ondermijning van de rechtsstaat door ‘BV Nederland’ en de maatschappelijke gevolgen daarvan, ook in Waddinxveen.