Sinds de oorlog zijn Russische vliegtuigen in de hele EU verboden, toch? Niet helemaal, want Hongarije heeft in het verleden gekozen voor Russische kerncentrales. Voor onderhoud en brandstofstaven zijn de oorlogszuchtige Russen nog steeds welkom.

Wie had dit bizarre scenario ooit kunnen bedenken? Hoe (on)voorspelbaar is de toekomst als het gaat om menselijk handelen?

Waarom biomassa en kernenergie?

Het stoken van houtachtige massa wordt gebruikt voor het verwarmen van gebouwen en kassen, maar niet voor het produceren van stroom. Kernenergie gebruikt uranium als brandstof waarmee stroom (en geen warmte) wordt opgewekt.

Voorstanders noemen biomassa en kernenergie CO2-arme brandstoffen, die onafhankelijk van bijvoorbeeld het weer altijd ‘duurzaam’ kunnen worden ingezet.

In de praktijk bestaat de houtachtige massa vooral uit omgezaagde bossen i.p.v. ‘resthout’. De natuur kent echter geen ‘resthout’, want alles wordt hergebruikt. En boomverbranding is bij volledige herbeplanting en volledige hergroei pas na 40 tot 70 jaar CO2-neutraal.

Vanwege de nu al veel te hoge CO2-concentratie in de lucht is het streven naar ‘CO2-neutraal’ inmiddels achterhaald. De wereld zal veel eerder moeten inzetten op ‘CO2-negatief’ om actief CO2 uit de atmosfeer te halen, bijvoorbeeld met extra bossen of nat veen.

De verbranding van hout in (kolen)centrales verhoogt op de korte termijn de CO2-uitstoot en de klimaatopwarming. Zelfs meer dan kolen waarvoor biomassa nu (mede) als vervanger wordt ingezet. Biomassastook veroorzaakt in Nederland evenveel CO2-uitstoot als driemaal Tata Steel of Shell, de grootste industriële CO2-producenten.

Bij uranium komt geen CO2 vrij tijdens de stroomopwekking. Wel tijdens de jarenlange bouw en ontmanteling van centrales. En bij de winning en energie-intensieve productie van de brandstofstaven. Door de wereldwijde groei van kernenergie zal naar verwachting binnen 20 jaar de beschikbaarheid en kwaliteit van uranium afnemen. De aanmaak van brandstofstaven zal zo steeds meer geld, energie en CO2-uitstoot gaan kosten.

Milieu

De hoofdreden om de wereldwijde opwarming en het biodiversiteitsverlies terug te dringen is om de komende generaties nog enige hoop op een leefbare toekomst te geven.

Biomassastook produceert veel CO2, fijnstof, stikstof, roet en giftige stoffen, waaronder kankerverwekkende PAKS. Gezien de al serieuze gezondheidsproblemen door slechte luchtkwaliteit, de beroerde stand van de natuur (o.a. stikstof) en de globale opwarming draagt biomassa helemaal niets bij. Eerder het tegendeel.

Eeuwig afval

Vooral Kazachstan, Canada, Australië, Niger, Namibië en Rusland produceren het extreem giftige uranium. Het transport van uranium en de brandstofstaven is riskant. Bovendien wordt het verrijkte uranium gebruikt voor kernwapens en bestaat een constante dreiging van ‘vuile’ bommen.

Hoe past het produceren van brandstofstaven en kernenergie met levensgevaarlijk radioactief kernafval in een leefbare toekomst? De nucleaire industrie heeft daarvoor het idee van ‘veilige’ opslag bedacht. Eerst door jarenlang vaten met afval ‘veilig’ in zee te storten. Totdat die ‘veilige’ vaten toch gingen lekken. Zo is al jarenlang een sluipende nucleaire ramp gaande.

Kernafval wordt sindsdien wereldwijd op land wordt opgeslagen. Maar wie acht de mensheid in staat om kernafval veilig op te bergen voor honderdduizenden onvoorspelbare jaren? En dan ook nog in een land dat nu al grotendeels onder een steeds verder stijgende zeespiegel ligt?

Deel 2 gaat verder in op de praktijksituatie en kosten van biomassa en kernenergie.