Poetin heeft Wit-Rusland in praktische zin al overgenomen. Na de bezetting van de Krim en de infiltratie in Oost-Oekraïne wil Poetin Oekraïne met geweld onderwerpen. Europa voelt zich bedreigd door Poetin, die volop profiteert van jarenlange Nederlandse economische en financiële steun.
Innige samenwerking met Poetin
Een maand nadat een Russische Buk-raket in juli 2014 een vroegtijdig einde maakte aan vlucht MH17, zat Nederland alweer aan tafel met de Russische bedrijven van Poetin, waaronder Gazprom. Het ging daarbij om de zogenaamde gasrotonde. Kosten voor de belastingbetaler: minimaal € 8 miljard.
Twee Duitse bedrijven (Uniper en BASF), Gazprom, Shell en overheidsbedrijf Gasunie (*) financieren 80% van het in 2015 gestarte Nordstream 2, dat € 9½ miljard kost. Deze nog niet in gebruik genomen gaspijpleiding door de Oostzee moet jaarlijks 55 miljard kuub gas leveren aan de gasrotonde. Zo wil Poetin de gastoevoer en de bijbehorende afdrachten verlagen van de nu nog meest gebruikte gasleidingen in Oekraïne.
Dit Nederlands-Duits-Russische gasproject valt buiten de zeggenschap van de EU. Al sinds 2011 zit de Gasunie in Nordstream 1. Met Nordstream 1 en 2 versterkt Poetin zijn onderhandelingspositie met Oekraïne en de EU.
Gasvoorraden en aardbevingen
Gazprom werd 9 maanden na de aanslag op MH17 een 50%-deelnemer van de Bergermeer Gasopslag. Deze deelneming voor 30 jaar was mede op verzoek van de Nederlandse overheid i.v.m. de gasrotonde. Bergermeer moet het grootste Europese gasopslagveld worden na Rehden in Duitsland, ook in gebruik door Gazprom.
De gemeente Bergen kreeg in 2001 te maken met een reeks zware aardbevingen door de gasproductie aldaar. De verantwoordelijke minister stopte desondanks en onder druk van Gazprom alle bewaarprocedures van de gemeente tegen de Bergermeer Gasopslag.
Deze winter zijn de Nederlandse gasvoorraden voor slechts 28% gevuld, onvoldoende om tegenvallers op te vangen. Poetin en energiebedrijven zoals Gazprom en Shell profiteren van deze lage gasvoorraden. Zo stijgt de gasprijs en de afhankelijkheid van Russisch gas.
Anders dan Frankrijk of Italië heeft Nederland geen afspraken gemaakt over voldoende gasreserves, terwijl gas hier 44 procent van de energievoorziening dekt. Dat is het dubbele van het Europese gemiddelde. Nederland heeft bovendien amper langetermijncontracten voor gas afgesloten. Dat aantal is vergeleken met vorig jaar zelfs gehalveerd. Vandaar dat binnenkort mogelijk meer gas nodig is uit Groningen met kans op meer aardbevingen.
Verantwoord energiebeleid en de gevolgen voor Bergen en Groningen zijn politieke keuzes.
Het geld van Poetin
Poetin verdient het meeste aan olie. De helft van alle Russische olie gaat naar Europa met een hoofdrol voor Nederland, Duitsland en Polen. Rusland is tevens de grootste gasleverancier van Europa, dat bijna al het Russische gas afneemt. Europa betaalt dagelijks $ 600 miljoen (inmiddels $ 800 miljoen door gestegen prijzen) aan het regime en de oorlogsmachine van Poetin.
Omdat Nederland wil blijven verdienen aan de eigen handel met Russische gas, houdt Nederland de gezamenlijke Europese inkoop van Russisch gas al jaren tegen. Mede dankzij Nederland kan Poetin Europese landen tegen elkaar uitspelen en bedingt zo hogere gasinkomsten.
Volgens de Nederlandse Bank stroom een groot deel van de circa € 50 miljard per jaar afkomstig van Poetin en diens kliek via trustkantoren in Nederland naar belastingparadijzen. Nederlandse banken, fiscalisten, notarissen en advocaten zijn daarbij betrokken. Nederlandse grootbanken hielpen (of helpen?) jarenlang bij het witwassen van Russische gelden. Minimaal 23 superjachten voor Russen komen uit Nederland.
Ondanks de afgesproken sancties en EU-regelgeving houdt Nederland genoeg sluiproutes open voor Russisch geld. Dat is een politieke keuze.
Fossiele grootverbruikers
In Nederland zijn fossiele bedrijven de grootste afnemers van gas, waaronder de chemie, de glastuinbouw en fabrieken voor kunstmest, zink, staal en aluminium. De grootverbruikers van olie zijn de petrochemie en het vervoer. Voor een tijdige overstap naar duurzame energie verbruiken de grootverbruikers, die mede de aanleiding vormen voor Nordstream, veel te veel fossiele energie.
Nederland verbruikt 2500 kuub gas per hoofd van de bevolking en staat daarmee wereldwijd op plaats 12, net onder Rusland en de Golfstaten.
De huidige aanpak om bomen gesubsidieerd te verbranden in biomassacentrales verlaagt de afhankelijkheid van gas, maar verlaagt ook de biodiversiteit en verhoogt de CO2- en stikstofuitstoot. Olie vervangen door de grootschalige inzet van biobrandstoffen, zoals KLM voorstelt, bedreigt de voedselproductie en de leefomgeving.
Alle energie-intensieve fossiele bedrijven worden bovendien zwaar gesubsidieerd op kosten van de inwoners en kleine bedrijven. En dat allemaal om het huidige fossiele en natuurverwoestende (over)consumptie- en productiegedrag in stand te houden?
Grootschalige fossiele steun is een politieke keuze.
Dreiging van fossiele dictators
Een wereld met minder vraag naar olie en gas beperkt de financiële machtsbasis van Poetin en andere oorlogszuchtige dictators in de Kaukasus en in het Midden-Oosten.
Drie gedragsveranderingen zorgen voor minder dictatoriale dreiging:
1. Stopzetten van alle Nederlandse economische en financiële steun aan Poetin en consorten.
2. Versnellen van de energietransitie door alle fossiele steunmaatregelen te beëindigen. Voorbeelden van daarmee samenhangende gedragsveranderingen staan hier.
3. Terugdringen van het aantal fossiele grootverbruikers. Een mogelijke aanpak staat in dit artikel.
Het zijn politieke keuzes om jarenlang de rechtsstaat, de natuur en het klimaat te negeren, waardoor tevens fossiele dictators in het zadel worden geholpen.
Nederland en Europa worden veiliger met een veel betere overheid voor inwoners, die tevens de energie- en gedragstransitie versnelt. En met inwoners die actief daaraan meewerken.
(*) Ook in deze regio werken Shell, Gasunie samen met de provincie aan een ander fossiel project, dat slecht uitpakt voor de inwoners en het klimaat. Lees hierover in dit artikel.
