Wayland krijgt van de provincie 5 miljoen staatssteun - ja, zo heet dat formeel - om een warmtenet aan te leggen voor de 3 biomassacentrales. Met vervolgens een aansluiting op een kostbaar regionaal warmtenet met ‘restwarmte’ van Rotterdam langs Waddinxveen naar Leiden. Maar wat schieten het klimaat en de inwoners daarmee op? En is er een alternatief?
Wat gaat in het Waddinxveense warmtenet?
Houtgestookte biomassa voor glastuinders. Houtverbranding is een pre-fossiele brandstof en produceert meer dan tweemaal zoveel CO2 als gas. Plus luchtvervuiling. Daar komt de CO2-uitstoot van het benodigde drogingsproces en de meer dan tienduizend vrachtwagentransporten nog bij, met alle bijhorende geluidsoverlast en luchtvervuiling.
Een paar ondernemers die gebruik kunnen maken van het warmtenet met zwaar gesubsidieerde houtwarmte zijn de winnaars en de verliezers zijn het klimaat, de natuur en de leef- en woonomgeving van de (toekomstige) inwoners.
Is ‘restwarmte’ duurzaam?
Geïmporteerde steenkool verbranden voor de productie van elektriciteit geeft warmte als bijproduct. Steenkolenwarmte klinkt weinig aantrekkelijk, ‘restwarmte’ verkoopt stukken beter. De twee steenkolencentrales in Rotterdam zouden oorspronkelijk met restwarmte een langer bestaansrecht krijgen, plus een extra verdienmodel. Inmiddels wil niemand restwarmte van kolencentrales afnemen, omdat kolenstook een serieus klimaatprobleem is geworden.
De energie-intensieve industrie slaagt er al tientallen jaren in om energie- en CO2-besparende maatregelen tegen te houden. Een verdienmodel met restwarmte legitimeert die klimaatpassieve opstelling en bindt de afnemers nog tientallen jaren aan de fossiele industrie.
De helft van alle ‘duurzame energie’ in de energiemix van Nederland komt volgens het CBS van afvalovens. De overheid verwacht van inwoners dat zij minder restafval overhouden. Afvalwarmte zou dus een aflopende zaak zijn. Helaas geeft diezelfde overheid alle ruimte voor grootschalige afvalimport, o.a. uit Italië en Engeland. Wat heeft (geïmporteerde) afvalwarmte te maken met duurzaamheid?
Restwarmte was oorspronkelijk kolenwarmte en is thans vooral afkomstig uit de fossiele industrie en (geïmporteerd) afval. Restwarmte maskeert de noodzaak voor minder afval en verlengt onze fossiele afhankelijkheid.
Regionale warmtenetten: follow the money
Het plan voor het (geel gekleurde) regionale warmtenet ‘Oost’ start in Rotterdam en gaat langs Zuidplas, Waddinxveen en via grootafnemer Heineken naar Leiden. Met rechts daarvan de beoogde warmtenetten van Zuidplas en Waddinxveen.
Het regionale warmtenet bevat vooral afvalwarmte, fossiele restwarmte en eventueel houtgestookte biomassa.
In principe is er ook ruimte voor aardwarmte. Maar juist aardwarmte (geothermie) werkt optimaal in een lokaal warmtenet dichtbij de grootste afnemers (tuinders), die tevens alle rekeningen betalen voor aanleg en het onderhoud.
Het regionale warmtenet krijgt momenteel een duurzaamheidssausje, maar is geboren uit pure financiële nood. Allereerst bij het warmtenet in Leiden van Nuon om een verouderde gascentrale te kunnen verwijderen.
En bij het verlieslijdende Warmtebedrijf Rotterdam (deze stad is grootaandeelhouder), dat vanaf de start in 2005 al honderden (!) miljoenen heeft verspeeld. Rotterdam en de provincie willen er 250 miljoen extra belastinggeld in steken.
Oordeel van de Rotterdamse Rekenkamer begin februari 2019: slecht voor het klimaat, slecht voor het milieu en met te grote financiële risico's (voor de belastingbetaler). Volgens de Rekenkamer heeft Nuon te veel invloed gekregen. Nuon staat op plaats 1, 5 en 10 in de Top 10 van grootste CO2-producenten.
Regionale warmtenetten kennen hoge kosten voor de aanleg en onderhoud, die u gaat terugzien op uw toch al fors gestegen energierekening. Daarnaast liggen de aloude problemen van stadverwarming op de loer: een warmtemonopolie met langdurig hoge prijzen.
Wat heeft een nieuwe kostbare infrastructuur met dure fossiele (afval)warmte te maken met de overstap naar echte en relatief goedkope duurzame energie? En wanneer gaat de industriële vervuiler eindelijk betalen?
Wie zijn de grootste CO2-producenten?
Vijf kolencentrales staan in de Top 10 van grootste CO2-producenten. Geïmporteerde kolen inruilen voor (geïmporteerd) gas verlaagt direct de CO2-uitstoot.
Nederland verdient al eeuwen aan de export. Maar de maatschappelijke kosten daarvan nemen snel toe. Want de export is energie-intensief, gebruikt veel schaarse ruimte en water en stoot CO2 en luchtvervuiling uit. Zouden we een hoop energie en CO2 kunnen besparen door met een actuele blik naar de economie te kijken? Een paar voorbeelden ter illustratie.
1. Nederland staat in de top 3 van vleesexporterende landen. De industriële productie van vlees is een ware klimaatkiller, natuurvernietiger, grootverbruiker van water en luchtvervuiler. Kunnen we minder vlees produceren en exporteren?
2. Op plaats 6 van de 10 grootste CO2-uitstoters staat Shell in Pernis. I.p.v. diens focus op restwarmte en CO2-opslag zou Shell met haar kapitaal en kennis de prioriteit kunnen verleggen naar duurzame diepgelegen aardwarmte, met name in Zuid-Holland.
3. Op plaats 7 staat de grootste kunstmestfabriek van Europa. In een land met een permanent mestoverschot? Kunstmest is bovendien slecht voor mens en natuur. Kan het wat slimmer?
4. De glastuinbouw verbruikt 15% van al het gas en is 1 van de grootste exporteurs van o.a. tomaten en paprika’s. In Glasparel wil een paprikateler houtgestookte biomassa gaan afnemen. Willen we heel Europa blijven voorzien van deze producten, tegen elke klimaatprijs?
Waddinxveense biomassacentrales brengen klimaatdoelen 2020 in gevaar
De gemeente en provincie staan al jaren op de rem voor meer echt duurzame energie van windmolens en zonneparken. De 3 zwaar gesubsidieerde houtgestookte biomassacentrales produceren meer energie voor een paar exportbedrijven, dan het totale energieverbruik van alle woningen in Waddinxveen inclusief een volgebouwd Triangel.
Houtgestookte biomassa met de bijbehorende droging en duizenden vrachtwagentransporten verhogen op korte termijn de lokale CO2-uitstoot. Dat is in strijd met de rechterlijke uitspraak in het recente Urgenda-proces, waarbij de CO2-uitstoot eind 2020 al 25% lager moet zijn dan in 1990.
De (vorige) gemeenteraad geeft op bestuurlijk slinkse wijze en met een duurzaamheidssausje alle ruimte voor houtgestookte biomassacentrales om meer vervuiling, lawaai, stank en CO2 te produceren. Samen met de provincie via een met staatssteun gesubsidieerd warmtenet, te verbinden met een hoofdzakelijk fossiel regionaal warmtenet, mede bedoeld voor exportbedrijven.
De inwoners mogen meebetalen en tevens inleveren op hun leef- en woonomgeving.
Duurzame glastuinbouw in Waddinxveen? Die is er al.
Voor het klimaat, de natuur en de leef- en woonomgeving zijn de gasgestookte WKK-centrales van glastuinders minder slecht dan houtgestookte biomassa. Voor de afnemers vormt de pre-fossiele houtstook inmiddels een concurrentierisico. Het belemmert tevens de duurzame en toekomstgerichte alternatieven.
Juist de glastuinbouw is aanjager van innovaties zoals aardwarmte, warmtepompen, warmtekoudeopslag, gebruik van LED-lampen, wateropvang, telen in de lucht en geconditioneerde kassen.
Waddinxveen huisvest al een groot glastuinbouwbedrijf zonder gas en houtstook. Wie volgt?
