Bescherming van de natuur kan niet halfslachtig. Dat is duidelijk na een baanbrekend oordeel van de Raad van State uit mei 2019, waaruit blijkt dat overheden sinds 2015 op grote schaal milieuvergunningen hebben verstrekt op illegale gronden. Ook in Waddinxveen.

De Raad concludeerde dat de Nederlandse overheid bij vergunningaanvragen de afgelopen jaren de stikstof-impact van een nieuwe activiteit trachtte te compenseren met onbewezen maatregelen. Niet alleen bij landbouwactiviteiten, maar ook bij energiecentrales, de aanleg van wegen of industrie- en woongebieden.

Dat geldt ook voor Waddinxveen met de komst van de Nieuwe Vredenburghlaan, de Verlengde Bentwoudlaan, industrieterrein Glasparel inclusief extra glastuinbouw, duizenden woningen, extra (vracht)verkeer, een eventuele kippenfarm en meerdere houtgestookte biomassacentrales.

Honderden vergunningen zijn ongeldig, en nog belangrijker: alle nieuwe vergunningaanvragers moeten met dat baanbrekende oordeel rekening houden. Bijvoorbeeld voor vliegveld Lelystad. Minister Van Nieuwenhuizen van infrastructuur dacht dat een natuurvergunning voor de uitbreiding daarvan niet nodig was, maar haar ambtenaren breken zich nu het hoofd over of zo’n aanvraag niet alsnog moet worden ingediend. En of zo’n vergunning wel kan worden verleend.

‘Hobbels’

Die discussie geeft goed aan waarom rechterlijk ingrijpen nodig was. Nederland heeft zich gecommitteerd aan het beschermen van natuurgebieden, maar lijkt dat toch niet altijd helemaal serieus te nemen. Zo probeert de minister nu naar eigen zeggen alsnog ‘alles uit de kast te halen’ om uitbreiding van Lelystad op korte termijn mogelijk te maken. Ze weet alleen niet meer zeker of dat lukt, gezien de ‘hobbel’ die er bij is gekomen. In dat soort formuleringen klinkt bepaald niet het besef door dat de Raad van State niet zozeer een ‘hobbel’ opwerpt, maar de overheid erop wijst dat er een fundamenteel andere, minder opportunistische benadering van natuurbescherming moet komen.

In het geval van Lelystad zijn er meer redenen om de uitbreiding uit te stellen of zelfs te schrappen - geluidsoverlast bijvoorbeeld, of de noodzaak het luchtruim eerst anders in te delen, of de bredere vraag of het luchtverkeer niet met reëlere prijzen en belastingen moet worden teruggedrongen. Maar hoe dan ook moet de bescherming van natuur veel zwaarder tellen in een land waar de groei van verkeer, wonen, landbouw en industrie die natuur aanhoudend bedreigt. Er is een grens aan de groei, in ieder geval op sommige locaties.

Het roer moet om

Een fundamenteel andere aanpak is dan ook noodzakelijk, bijvoorbeeld bij het terugdringen van autoverkeer: ook bij nieuw asfalt moeten namelijk de juiste stikstofregels worden gevolgd. Dus als de minister dan toch hobbels bestudeert, kan ze haar verzet tegen rekeningrijden misschien ook tegen het licht houden.

Een duurzame inrichting van Nederland waarin milieubescherming volwaardig is meegenomen, vergt meer dan het vinden van nieuwe juridische sluiproutes om aanhoudende groei mogelijk te maken. Dat vergt een aanpak waarin sommige heilige huisjes nu echt gaan sneuvelen. Ook in Waddinxveen.

Bronvermelding: dit artikel is mede gebaseerd op een artikel uit Trouw